Cacao

Escribiume yvonne yvonne benefíciese de la donación e eu reloucaba de contento e non só pola exquisita rima. A coitada da remitente padecía un cancro terminal que viña sendo, segundo o seu médico, «una bala en la jaula (sic) del cerebro» e era evidente xa andaba a causar estragos nel. Para máis desgrazas perdera o marido como quen perde as chaves nun depósito de ferralla e non puidera volver casar, que tampouco sei que ten iso de malo, pero igual viña da complicación de que ao perdelo non o podían dar por morto (debiches envelenalo e punto, yvonne yvone) ou que sei eu. Total que a yvonne yvonne, que logo resulta que non era tal, xa dicía eu que era pola rima (téñenme pillada a agulla de marear), pois asinaba como Cathérine Thérèse, que non rima máis que con interese pero tamén é un nome ben eufónico, ou se cadra é que se lle borrara da memoria co aquel da doenza o nome auténtico, que o de lembrar se un palabro vai con y ou con i ou con dous enes ou cun só debe de ser tremendo cacao mental cando se ten unha gaiola de cerebro, que é un recipiente con barrotes que deixan entrar as correntes de aire, co malas que son, e unha se dedica á importación e exportación do devandito (de cacaos, non de cerebros) con negocios nunha chea de países polo mundo adiante, a yvonne yvonne ou a quen fose, dicía, dáballe eu máis pena, peniña, pena que ela mesmísima, co marido perdido e sen fillos ningúns que empapuzar de cocacolas e gusanitos ou mandar a facer másteres de economía de empresas de cacao e íame doar pola miña cara bonita unha bonita suma con varios ceros porque tampouco era cousa de que quedase o Estado coa pasta gansa, co ben que isto último lle faría para a alma e non tanto citar a Biblia para lles engaiolar a outros o cerebro.

Bico con bicho

 

Andan as poupas veraneantes no meu eido (non sei o que pensarán os alarmantes vendealarmas desta okupación) cada unha polo seu lado ―gardando a distancia de seguridade, entre un metro e medio e dous―, peteirando no chan á procura de deliciosa bicharada. A cada tanto aproxímanse unha á outra bícanse.

Febre

 

«A febre, si, é incómoda, e ás veces mesmo insufrible, pero cando se produce dentro dun proceso que non reviste gravidade, é dicir, cando a enferma non ten medo da enfermidade, esa contrariedade ten unha parte dalgunha maneira gozosa».

Berta Dávila, Illa decepción, Editorial Galaxia, 2020.

Iso lía eu venres pasado de mañá cedo no IFEVI sentada nunha cadeira plástica nos quince minutos posteriores á segunda inxección mentres o cronómetro do móbil marcaba o tempo. O que aconteceu despois...

Primeiro sinal. Decidín ir celebrar o meu estado de boa esperanza nunha terraza cunha ración de tortilla que recordaba gloriosa e un descafeinado que menos dá unha pedra. A tortilla foi un chasco (este retrinco podería titularse, como un mal chiste: «Tortilla decepción»), pero cando menos estaba mol, e non me custou tanto mastigala como o pan que a acompañaba. Doíanme os dentes cousa mala.

Segundo sinal: Sorprendérame o boas que estaban esas mazás e xa só quedaba unha. Ao mediodía, ataqueina. Sabía a pel de pataca crúa e terrosa. A última, pensei, e vai e déixame mal sabor de boca.

Terceiro sinal: Fun andar como todos os días ao rematar a xeira. Eran case as nove cando cheguei á casa sen folgos.

Fun para a cama con febre e paracetamol e amencín con paracetamol e febre. Botei día enteiro na cama pensando que non hai como as doenzas que son curas. Namentres, nun país distante continuaban os bombardeos.

Ler e ser

Entrou na aula e sentou no recuncho máis afastado da porta. Abriu o ordenador e atento a todo canto se dicía escribiu a crónica do encontro, como un alumno aplicado na súa materia favorita. Así o recordo. E recordo tamén a tenrura e o entusiasmo que irradiaba mentres lía o que «fomos» eses tan poucos días.

O Sebastià Portell ten o don (a virtude, o poder...?) de escribir sempre un pouco por min. É iso o que fai, máis unha vez, neste ramo de ensaio-relatos que tiven o pracer de ir lendo na cama, no cuarto de baño, na sala de espera do médico, na parada do autobús, na terraza dun bar-de-estrada.

Quen le vai encontrar nestas páxinas que o Sebastià teceu algún retrinco de si, vaise encontrar no verbo escrito en pasado, en presente e tamén en futuro, porque existe a Núria e porque, ata o último instante, quen leu e le lerá no cuarto de baño.

Non nos está permitido

Levo sempre un libro na mochila. Nesta ocasión, ocasión festiva, acompañábame Los viejos creyentes de Vasili Peskov (Impedimenta, 2020) na impecable tradución da queridísima Marta Sánchez-Nieves. Abrino mentres agardaba na fila. Quedábanme poucas páxinas por ler. A señora, entón, arrimóuseme e volvinme para ela indignada. Díxenlle que había que manter as distancias. Ela balbuciu unhas desculpas, que quería ler o cartel. O cartel estaba a cen metros de nós, non o ía ler mellor pegada a min. En realidade o que me molestou non foi que se me botase enriba. Molestoume que me interrompese a lectura. A fila empezou a moverse.

Terminei de lelo despois de recibir a primeira dose da vacina. Sentada na cadeira os quince minutos de rigor á espera de reaccións adversas, transporteime desde a nave do IFEVI á despedida da taiga siberiana. Algures hai voces aínda que claman coma os vellos crentes que foxen do mundo: «Мы не имеем права» («Non nos está permitido»).

Sábeno os faros

O temporal pasará

―sábeno os faros―,

e entre tanto as aves

recollen ás, pacientes,

confiadas, pois nada poden

contra o sur, que impón

os desvaríos inestables

da súa ira.

Vinganza

Que unha das miñas cadelas me devorase onte, nun acto de resentimento vingativo, o Pedro Páramo que me acompañaba como libro de cabeceira desde hai décadas (prodixiosas), só porque marchei de paseo sen ela, faime dubidar sobre iso que se chama amor incondicional canino. Se quere guerra, vai ter guerra. Amiguiños si, pero…

Con todo, o que máis me entristece é que non lle debeu gustar moito, visto que non o papou enteiro.

Arte efémera

Pois esta noite, xente, tracei na escuridade o que puido ser, probablemente e sen medo a esaxerar, o mellor poema da literatura galega desde a Idade Media e, por tanto, universal e, atrévome a dicir, cósmica. Mágoa, cando me erguín, disposta a abraiar o mundo co meu poder creativo e soñándome xa coroada de laureis e forrada cos millóns do Nobel, non quedaban del nin os espazos interlineares. Non imaxinades canto o sinto por vós.

#aláfoioqueamaricafiou

 

Os días

Descorrer as cortinas,

arrastrar o corpo fóra da cama,

alimentalo, se se deixa,

sentalo a producir caracteres,

levalo para a cama a rastro,

correr as cortinas.

Alción

Nesta derrota

non caben desvíos;

só confiar nun bo vento

que nos leve alén da néboa.

Pequenez

Di a radio que hoxe acaba o sol para nós. Vén un temporal de chuvia e vento polo oeste. Cando a auga enchoupa a terra e as pólas das árbores aguantan a duras penas no sitio, sempre me pregunto onde se gorecen os paxaros, tan pequenos, tan ―en aparencia― fráxiles. E se cadra é iso, a pequenez deles, o que lles permite sobrevivir, refuxiados en calquera recuncho mínimo do mundo, cos seus diminutos anoraks de plumas e a súa paciencia colosal, ata que escampa.

 

Comuñón

Disque Nieves pintou as uñas para recibir a segunda dose da vacina. Non é para menos. Recíbese a vacina en domingo como quen comunga na Sagrada Forma da Ciencia. Deberiamos quitar do armario as mellores galas cando nos toque acudir ao CAP, descubrir o brazo, inclinar a cabeza e fechar os ollos no instante da picada. Porque unha picada túa abonda para me salvar. Son actos coma este os que me devolven a fe nos seres humanos, capaces do mellor e do peor, que o mesmo crean unha vacina que vai salvar miles de millóns de conxéneres como a pizza con piña.

Luscofusco

E un día a vida é só o instante que pasa

entre o descorrer e o correr das cortinas.

Invernantes

Spinus spinus & Carduelis carduelis

Pincaouro e pintasilgo

en liquidámbar

sobre fondo azul
 

Bágoas

 

Na pel núa do pradairo

chora o inverno.

Rumor de aire

Sinto un rumor de auga.

Paro e escoito.

Son os chopos!, penso,

e levanto a vista.

Aí as están,

as follas de corazón que tremen.

Sei, entón, que non a auga senón o aire

quen me fala dos chopos que abanean

por riba dos corpos mortos dos olmos.

O azul

... é un misterio e as pedras, pedras.

Cor de inverno

Carduelis carduelis

Un bando de xílgaros decidiu que á falta de cardos, escasos nesta terra, boas son as sementes de liquidámbar, e recompensan a xenerosidade da árbore, despoxada xa das galas outonais, pintándoa de escintileos encarnados e amarelos ao contraluz da mañá fría.

Nadal

Inmundo novo mundo

Tomar café en compaña nos descansos previamente establecidos por lei demóstrase altamente beneficioso para expansión do virusiño maldito. Outrosí os congresos, manifestacións varias e mesmo contrarias, relacións familiares de contacto intenso, amores sen distancia, cirúrxicas e cabeleireiras operacións, vendas por xunto ou polo miúdo... Pero que culpa ten disto todo o bosque de ribeira?

Camiños descruzados

Mentres almorzo, un bichiño mínimo pasea polo mantel. Digo «pasea» porque a miña mente humana, coitada, pensa como sabe e pode. Os bichos, porén, non pasean. Os bichos van á súa vida, que é conseguir comida, ter logo moitos bichiños e ser por sempre bichos que non pasean polos manteis das casas da xente humana. Teño que quitar os lentes para lle distinguir algúns trazos. Así agora identifico o bicho, polas patas, como arácnido. Sería tan fácil ceder ao impulso e como quen limpa un lixo, coa punta dun dedo, esmagar e borrar a arañiña do mantel e do mapa. O dedo non notaría nada, nin sequera unha mínima presión. Dona Araña e eu descruzamos camiños e cada unha vaise por onde veu.

En modo chimpín-rider

Onte saín do taller coa moto revisada e casco novo. Tiven a mesma sensación de seguridade e illamento que cando vou enfundada no traxe e me chove por fóra (para quen non andades na moto á chuvia, é todo o contrario de que cando mexan por un e hai que dicir que chove), só que ía de bermudas e camiseta e rachaban as piñas. Levaba diante un coche verde e branco e eu ía tan pichi, porque co meu supercasco novo nin a calor sentía, e os ocupantes do coche verde e branco igual esperaban, ansiosos, que a formiga atómica que levaban ao rabo se puxese a cabriolar impaciente pero non sabían que menda cando máis goza enriba da besta é a paso de tuc-tuc-tuc.

Só riso

Debo recoñecer que me arrinca un sorriso cada vez que a ouzo. Un sorriso mínimo, deses nos que se volve para arriba unha das comisuras dos labios e os ollos, ao par, se achican. Podería parecer que, ouvida a frase unha vez, perdería o chiste. Pero non, óuvoa e cúrvaseme o labio ao de leve-leve e os ollos achícanseme. Desde o meu perenne pesimismo realista (que non é froito podre da idade como o meu maldurmir) sei que non é un chiste, que non ten graza ningunha, e que dá moito medo pánico. Pero é ouvir a frase e sorrir.
A porta, vós, podédela deixar aberta ao saírdes.

Aló

Ás cinco da mañá o mundo aínda non se mostra, pero levantando a vista, moito pero non tanto que o pescozo escoche, descóbrese un ceo que é todo puntiños de almas ou estrelas --consonte a perspectiva--. Desde este proxecto de alma ou estrela que son eu, pregúntome entón se esoutras almas ou estrelas, iluminadas, cando baixan a vista, verán nos meus ollos ao menos cadanseu puntiño carente de luz. Pregúntome, pois que outra cousa non se ve e en algo hai que enredar, se de ver esas dúas mínimas ausencias de luz serán as miñas ou as dos ollos de alguén que levantou a vista ao ceo, onde estou agora (un dicir, porque agora estou diante do ordenador e o que se fala non é máis que un desvarío matinal), hai tropecentos miles de anos, anos luz, claro. E isto todo se ás almas ou estrelas de aló enriba non as cega o brillo propio.

Desescalada

Pensei que se estas eran as primaveras debidas --co cuco a cantarme cada día as mañanitas con desconfinada indiferenza ao calendario semanal de cotíos e festivos regulados--, habería que ir tomando unha decisión difícil, antes de que volvese o outono, cos seus fríos e chuvias e talvez bicharada letal como trabadela de crótalo. Así que fun ao garaxe e collín a escada de tesoira, a pequeneira, a que treme canto ou tanto tremen as perniñas miñas nela. Puxen as luvas xardineiras de usar e non deitar fóra mentres non furen, abrín a velux, subín os chanzos todos, asomei a cabeza, encabalguei o marco e saquei o corpo enteiro ao tellado. Unha lapa non se agarra con máis forza ás pedras batidas do mar do que eu ás tellas batidas tamén do sol. É o que teñen as vertixes alturofóbicas: que converten en proeza descomunal o que é unha simple limpeza de cubertas ao norte do mundo.
E así estiven, un par de horas, raspa que raspa, desaloxando musgos e liques okupas, couselos que se finxen mortos, coa tensión e adrenalina dunha carracha que escala pelo de can e ata que a teimosía do sol me obrigou a entrar por onde saín para evitar un golpe de calor ou de cabeza.

Airear

O día en que Deus lles calafateou as plumas ás aves acuáticas, a canilonga quedou a peitear o moño e chegou tarde á cita. Tivo que conformarse cunha man chorada de impermeabilizante que, para que nos imos enganar, despois de tanto somerxe aquí e emerxe acolá, non lle vale de moito. A auga entráñaselle nos canotos e, por iso, á mínima, pousa nun areal no medio do río e estende as ás ao sol. Ando eu tamén un pouco canilonga calada estes días. Apetéceme pousar no medio dun nada calquera, e pór a secar as neuronas da dereita e as da esquerda ao vento, de costado ao poñente (e ao oriente), o tempo xusto para que non me prospere a carriza nas sinapses, que cansa moito estar así coas orellas estendidas.

Inconexa

Estampar un móbil contra a parede é un exercicio que acalenta a rabia e alimenta o sosego. Un móbil estampado contra unha parede é unha imaxe efémera, como é efémero o chasquido do vidro fráxil que non o soubo protexer dunha morte antes da hora. O móbil, que voou propulsado por unha enerxía que non lle era propia, regresa logo ao seu estado natural, enténdase, estar deitado, cara arriba ou cara abaixo (nisto non é exquisito), e espernexa e boquexa, agonizante, do único xeito que sabe, tremelucindo. O espírito ha rendelo ou non a algunha nube se aínda, nas últimas, unhas mans máis capaces ca as de quen o arrebolou lle dan prolongado a agonía tempo dabondo para o transplante. Entrementres, ao mundo todo isto impórtalle medio nabo e medio.

De soños e pesadelos

Hai moitos anos, cando vivía en Sant Cugat del Vallès, gustábame coller o tren a Barcelona aos domingos pola mañá cedo. Encantábame pasear pola cidade deserta. Falo do século pasado, claro. Tanto me gustaba pasear pola Barcelona deserta que moitas veces, en soños, corría por unha cidade deserta que era Barcelona. Aclaremos que daquela, e falo do século pasado, insisto, tamén corría. Non corría porque tivese présa, que a esa idade non fai falla ter présa para ir ás carreiras de aquí para alá, sen rumbo, só polo pracer de correr e sentir o aire limpo entrar e saír dos pulmóns enormes. Cando ía de mañá cedo a Barcelona, porén, non ía para correr senón para pasear. Pero naquel soño, recorrente, voaba case pola cidade e avantaba os bidóns de lixo sen esforzo ningún. Era un soño magnífico. Non era nada este pesadelo de agora. Xa non hai bidóns de lixo na rúa.

A caverna

Onte estaba escoitando o discurso do presidente do Goberno e polo medio sentín un leve, que digo!, un fondo desacougo, como se vivise na novela de H. G. Wells, A guerra dos mundos. Pensei se non sería todo mentira, una montaxe radiofónica coa que nos teñen enganados e distraídos para afundir a economía ou para vender máscaras. Porque o certo é que aquí segue todo igual: o traballo, o exercicio diario, as horas das comidas e bebidas, a primavera, os pardais que veñen almorzar ao antepeito da ventá da cociña, os cans que ladran aos gatos dos veciños, os melros e os tordos a namorar melras e tordas, supoño que, respectivamente. Un día destes vou ter que saír á farmacia, a repor pan no conxelador e mercar víveres (papel hixiénico aínda me queda). Daquela xa vos contarei se aínda hai vida aí fóra, alén do valado do meu eido. Ata daquela, non creades nada do que se conta e lédeme a Platón.

Sementar sementarei

Teño cincuenta e oito anos aquí onde me vedes (si, xa sei que se me botan algúns máis, pero quen os pillara, como dixo o defunto), ningún futuro e menos fillos. Poderiades pensar que o planeta ―representado polo cacho de terra no que decidín vivir e ata que me farte― me importa un farrapo mollado de gaita. Porén (como me gusta a solemnidade deste palabro!), raro é que cando saio da casa non recolla algún que outro exemplar da especie invasora autóctona Lixus vulgaris (plasticus spp., mormente) co que me topo polo camiño e o deposite no centro de recuperación de residuos urbanos máis próximo. Ás veces incluso ármome de saco e luvas e vou de cazaría. Coma onte. Ía eu tralarí tralará polo río limpando a miña-casiña-meu-lar-que-é-o-mundo tan contenta cando me crucei cun home que me deu as grazas. E máis adiante funme encontrando con outras varias persoas que tamén paseaban e me sorriron. E pensei para os meus adentros, porque son medio parva e confórmome coas cousas simples, que xa só por iso pagaba a pena. E agora a ver se o exemplo inza.